කුක්කු දෙකට තොප්පි එකයි..!

මම ඇත්තටම ආසයි ඇවිදින්න.විවිධ සමාජ ස්ථරවල, මිනිස්සු අතර ගැවසෙන්න.ඔවුන්ගේ පාරිභෝගික හැසිරීම් දෙස බලා ඉන්න. ඔඩෙල් එකේ දී, මොන්ඩි එකේදි ලැබෙන අත්දැකීම් වෙනස් ඒවා. ඒ තැන්වල තියෙන ආචාරශීලීත්වයට පාරිභෝගික වරණයට දෙන අවකාශයට මම කැමතියි. නමුත් ඒවායේ තියෙන්නෙ නිදහස් පාරිභෝගික වරණයක්ද. පොලකදී වගේ ගන්න ..ගන්න කියලා සාප්පුවෙදි කිසි කෙනෙක් කෑ ගහන්නෙ නැහැ. අපට ඕනම දෙයක් නරඹනන් පුළුවන්.. භාණ්ඩ නරඹන එකත් එක්තරා කළාවක්.. මම ලොකු මානසික අර්බුධයකට එළඹුනාම කරන්නෙ ඔඩෙල් එකට ගිහින් නරඹන එක. නමුත් මෙතනත් අපේ වරණයට ඔවුන් බලපෑම් කරනවා. ඔවුන් එහෙම කරන්නේ වෙළද ප්‍රචාරණය හරහා. ඔඩෙල් වගේ ආයතනයක භාණ්ඩය වගේම සන්නම් නාමය ත් (Brand Name) ඉහළ මිලකට අලෙවි වෙනවා.ගොඩක් අය එතනට යන්නෙ සන්නම නිසා. 

සන්නම් නාමය වෙළදපල නායකත්වය හිමි කරගැනීම ත් එක්ක ලැබෙන දායාදයක්. මෙවන් තත්වයකට ආර්ථාක විද්‍යාවෙදි කියන්නෙ වෙළඳපල ක්‍රමය අදෘශ්‍යමාන ( මිල නොවේ) හස්තයක් මගිනි ්හැසිරවීමක් කියලයි. කොහොම වුණත් පූර්ණ තරගකාරී සමජාතීය වෙළදපලක වගේම මෙවන් ස්ථානයකත් පාරිභෝගිකයා මවන ලද උපයෝගීතාවන් (Marginal Utility  - ආන්තික ) මත සිය මිලදී ගැනීම පිළිබඳ තීරණ ගන්නවා.

වෙළද ආයතනය සහ පදික වෙළද පල අතර තියෙන්නෙ වේදිකා නාට්‍යයක සහ සිනමා පටයක වගේ වෙනසක්. වේදිකා නාට්‍යය සජීවියි. සිනමා පටය විවිධ සංස්කරණයන්ට භාජනය වෙනවා. කොහොම වුණත් මම එය දෙවිදියටම කැමතියි. ඉතින් මම අද කොටුවට ටිකට් එකක් අරන් කෝච්චියට නැගලා මල්වත්ත පාර පැත්තෙන් රවුමක් දාලා වෙළද සංකීර්ණය පැත්තට ගියා. විවිධ මල් වර්ග, ඇදුම්, හදුන්කූරු, බූන්දි, දොඩම්, අඹ සේරගෙම සුවද මිශ්‍රණයක් එක්ක එන දේවාල පුසුඹක්..පැතිරිලා..එක සීරුවට දුවන මිනිස් ගංගාව. ඉරිතැලිච්ච ප්ලාස්ටික් කුඩ මිට අගිස්සෙ තියෙන නූලෙන් කුඩේ එල්ලන් කලබලේට ගෙදර දුවන අයියලගෙන් වෙලාව අහන නංගිලා, හිටි ගමන් පොකට් උස්සන් දුවන අයියලා මේ ඒකාකාරී රටාව ටිකකට වෙනස් කරනවා. 

ඇත්තටම මට නියත අරමුණක් තිබුණෙ නැහැ මොකද කරන්නෙ කියලා.මම ඔහේ මිනිස්සු දිහා බලං ඇවිදං ගියා. මල්වත්ත පාරෙන් හැරිලා මම දිගටම ඇවිදගෙන ගියා. වෙළද සංකීර් ණයේ කෙලවරකට වෙන්න මැහි වල දාගෙන යට ඇදුම් වගයක් විකුණනවා. එක එක කතන්දර.පෑන්ටියක් දිග ඇරලා හයියෙන් වනපු අයිය කෙනෙක් මෙන්න මෙහෙම කෑ ගහනවා.

‘ඕනෙ එකකට ඔරොත්තු දෙනවා..ඕනෙ එකකට ඔරොත්තු දෙනවා..ගලේ ගැහුවත් පනහයි වැලේ වැනුවත් පනහායි..“ 

මම තව ටිකක් එහාට එහාට ඇවිදං ගියා.බ්‍රෙෂියර් තොගයක් රාක්කෙක වනාගෙන තවත් අයිය කෙනෙක් මෙන්න මෙහෙම කෑ ගහනවා.

‘කුක්කු දෙකට තොප්පි එකයි...“
කුක්කු දෙකට තොප්පි එකයි...“ 

ඒක ටිකක් ආකර්ශනීය හන්දා මම එතැන ටිකක් නතර වෙලා බැලුවා.

‘ලොකු එකේ මල්..පොඩි එකේ හිල්..".ඒවා තෝරන කාන්තාවන්ට අයියා තවත් පැහැදිලි කරනවා.පොඩි එකේ හිල් කිව්වේ ප්‍රමාණයෙන් කුඩා එව්වයෙ යටට ලේස් පටියක් අල්ලලා තිබුණ නිසා.
‘නංගිත් ගන්න තොප්පියක්...ඒ අයියා මට එකක් වැනුවා.‘එපා“ මම හිනාවෙලා නිහඩව ආවා. ආපහු මම දිගටම ඇවිදගෙන යනවා...

දෙක දෙපැත්තට.. දෙක දෙපැත්තට .. අයියා කෙනෙක් රබර් සෙරෙප්පු වගයක් අතේ තියාගෙන වනනවා...මම හෙමීට එතැනට කිට්ටු වුණා. ආ.. ගන්න නංගි ගන්න.. දෙක දෙපැත්තට.. වමට හාවා ..දකුණට නරියා.. ඒ කතාව ටිකක් වෙනස් හන්දා, මම තරුණයා අතේ තිබුණු සෙරෙප්පු කුට්ටම දිහා උවමනාවෙන් බැලුවා. වම් පස කකුලට පළදින සෙරෙප්පුවෙ හාවෙකුත් දකුණු පයට සරිලන සෙරෙප්පුවෙ නරියෙකුත් මුද්‍රණය කරල තිබුණා... 

තරුණයාගේ හඩ ජව සම්පන්නයි. මිනිස්සු එකා දෙන්නා ඒ දෙසට ඇදෙන්න පටන් ගත්තා...මම ආයෙමත් එළවුළු පළතුරු විකුනන දිහාට ඇදුණා..

අන්නාසි , කොහිල, ගොටුකොළ වගේ පුංචි පුංචි දේවල් තියාගෙන විකුණන මැදි බවියේ කෙනෙක් ශාස්ත්‍රීය විදිහට තාලෙට පද්දලා මෙන්න මෙහෙම කෑ ගහනවා..

"කෝ හිල.. කෝ හිල..."
"අන්න අස්සේ අන්න අස්සේ .. අන්නාසේ.."

මාකටින් කියන්නේ ඉතාමත් සංකීර්ණ විෂයක්.එය කිසියම් ව්‍යාපාරයක පවතින අවස්ථාව සහ ඉලක්ක ගත ප්‍රජාව මත තීරණය වන්නක්.මහා ව්‍යාපාරිකයන් සිද්ධාන්ත ඔස්සේ හදාරන, සුළු සහ පදික වෙළෙන්දන් සහ ඥානයෙන් ග්‍රහණය කරගන්නා මෙන්න මේ අවස්ථා තමයි අලෙවිකරණයේ පදනම වශයෙන් හදුනා ගැනෙන්නේ.සිද්ධාන්ත වශයෙන් ගත්තම SWOT Analysis  වශයෙන් හදුන්වන මෙය මෙසේ විග්‍රහ කළ හැකියි.

S – Sට්‍රෙන්ත් - ආයතනයකට පවත්නා ශක්තීන්
W - වීක්නෙසස් - දුර්වලතා
O – ඔප්පොර්ටුනිටීස් -අවස්ථා
T - ත්‍රේට්ස් - බාධක

කිසියම් ඒකාධිකාරී , කතිපයාධිකාරී,  ආයතනයක් හෝ කේවලසාමී ව්‍යාපාරයක් සදහා සිදු කරන කිසියම් ප්‍රචාරණ කටයුත්තකදී, ඉහත සාධක පිළිබද දැනුවත් වීම අනිවාර්යය.පළමුවෙන්ම සලකා බැලිය යුත්තේ ආයතනයකට පවත්නා ශක්තීන් මොනවාද යන්නයි. ලාභ ශ්‍රමය හෝ ගණුදෙණුකාර භවතුන් මත රදා පවතින ව්‍යාපාරයක් නම්, එහි ශක්තිය වන්නේ මිනිසුන්ය. එහිදී ප්‍රචාරණ උපක්‍රමය හෝ තීම් එක මගින් ප්‍රඩක්ට් එක නොව අදාල ප්‍රජාව ඔසවා තැබිය යුතුය.

උදා - ‘ඔබේ ප්‍රගතියේ සහකරු“- හැටන් නැෂනල් බැංකුව ...

එමෙන් කිසියම් ව්‍යාපාර ආයතනයක් මුහුණ පාන කිසියම් දුබලතා පවතී. උදාහරණයක් ලෙස අතිශය දුෂ්කර පෙදෙසක පාවහන් විකුණන්නට වූවායයි සිතමු. එහිදී පාවහන් පුරුදු නොමැති මිනිසුන් අතරට මෙම නිෂ්පාදනය ගෙන යන්නේ කෙසේද? ඩී.එස්.අයි ආයතනය දුෂ්කර ගම්වල පාසල් කරා ගෙනගිය සිතුවිලි ශ්‍රීලංකා චිත්‍ර තරගය මෙයට නිදසුනකි. ඒ මගින් නොමිලයේ අදාළ නිෂ්පාදන ලබා දෙමින් ප්‍රථමයෙන් ආයතනය ට මුහුණ පාන්නට සිදු වූ දුෂ්කර අවධිය හෙවත් ඉලක්ක වෙළදපලක් සකසා ගැනීමට ප්‍රචාරණ උපක්‍රමය හෙවත්, උක්ත ප්‍රොපගැන්ඩාව ප්‍රබල සහ අතිශය ප්‍රායෝගික විය යුතුය.එමෙන්ම ආයතනයේ ස්වභාවය සහ ස්වරුපය අනුවද ප්‍රචාරණ උපක්‍රම වෙනස් වේ.

වෙළදපල නායකත්වය හිමි -(ඒකාධිකාරී ප්‍රවණතා ඇති -Market Leadership) ඇති ආයතනයකට ප්‍රචාරණය මගින් අලුතින් පාරිභෝගික ප්‍රජාවක් ඇති කර ගැනීමට අවශ්‍ය නොවේ. සාමන්‍යෙයන් මෙවන් ආයතනයකට වෙළද පල හිමිකමෙන් 85%ක් පමණ හිමිය. නිදසුන් ලෙස කොකා කෝලා, ටුබෑකෝ ,ෂෙල් ගෑස් වැනි ආයතන හැදින්විය හැකිය.ඔවුන් සිය ප්‍රචාරණය භාවිතා කරන්නේ තමන් ඉන්නා බව හැගවීමට මිස භාණ්ඩය වර්ණනා කිරීම හෝ පාරිභෝගිකයා වැනීම යන දෙකම ඔවුන් නොකරයි. එම ප්‍රචාරණ විධි බොහෝවිට සාමාන්‍ය මිනිසා හීනයෙන් දකින්නට කැමති සහ මධ්‍යම පාන්තිකයන් සැබෑවට අත්දකින ජීවන අවස්ථා වේ.

නිදසුනක් ලෙස කොකා කෝලා ආයතනයේ ජීවිතේ මල්-- වැනි අර්ථ විරහිත ආකර්ශනීය දැන්වීමක් සිහිපත් කළ හැකිය. නමුත් ආදේශන බහුල ආයතනයක නම් එක් සන්නම් නාමයක් යටතට සාමාන්‍යෙයන්යන් ස්ථානගත වන්නේ පාරිභෝගිකයන් 15% - 30% වැනි ප්‍රතිශතයකි. සබන්, රෙදි සෝදන කුඩු වැනි ආදේශන බහුල එවැනි සමාගමක් ප්‍රචාරණය සිදුකළ යුත්තේ, තම ඉලක්ක වෙළදපල වැඩි දියුණු කර ගැනීමටය.එය කාක පොරයක් නොකර සිදු කර ගැනීමට වග බලා ගත යුතු අතර අනෙකාගේ බඩට ගැසීමේ කලාවක් ඇතැම් දැන්වීම් වල දකින්නට ලැබිණ.

‘පරණ සබන් කෑල්ලට යන්න කිවුවා...“ එවැනි නිදසුනකි.

ප්‍රචාරණය මෙන්ම ප්‍රවර්ධනය (Sales Promotions) සදහාද දැන්වීම්කරණය එකසේ වැදගත් වේ. එනම්, ආයතනයක කිසියම් බාධක ( Threats) පවත්නා අවස්ථාවක එකී බාධාවන් ජයගන්නේ කෙසේදැයි යන්නයි. මේ සදහා කදිම නිදසුන් දෙකකි. ඉන් පළමු වැන්න නම් ක්‍රීම් සෝඩා නිෂ්පාදනයයි. මෙය මීට වසර 15කට පමණ ඉහත භාවිතා වූයේ මලගෙවල් සදහා පමණක් වන අතර, විශාල ප්‍රමාණයේ ආකර්ශනයක් නොමැති බෝතලයක් සමග මලගෙදරකදී වුව හිත නොරිද්දා බැරි කමට පානය කරන නිෂ්පාදනයක් විය. නමුත්, සින්තටික් සිහින ටෙලි නාට්‍යය විකාශය වන කාලයේ, ඊට අනුග්‍රහය දැක්වූ අලියා බීම සමාගම වෙනුවෙන් අශෝක හදගම කිසියම් දැන්වීමක් නිර්මාණය කලේය.

ඒ දම්පාට ලේබලයක් සහිත හුරුබුහුටි බෝතලයක වූ ක්‍රීම් සෝඩා බෝතල කටේ රුවාගෙන බොමින් දගදාමින් නටන සුන්දර පාසල් සිසු සිසුවියන් පිරිසකි. එහි තේමා පාඨය වූයේ ‘යෞවනයේ පොපියන චමත්කාරය යන්නයි. ඔවුන් සෘජුව ඉලක්ක කළේ තරුණ ප්‍රජාවයි.සත්‍යවශයෙන්ම භාණ්ඩයේ ගුණාත්මක භාවයේ කිසිදු වෙනසක් නොකර, තේමා පාඨය පමණක් වෙනස් කිර ඉලක්ක වෙළද පල වෙනත් අතකට හැරවීමෙන්,  කොකා කෝලා මෙන්ම ලංකාව තුළ තරුණ පරම්පරාව අතර ප්‍රචලිත බීමක් වන්නට ක්‍රීම් සෝඩා වලට හැකිවිය.

දෙවන උදාහරණය වන්නේ මැලිබන් මාරි එකය. (අනෙක් මාරිවලටද දැන් එය අදාළය) මුලින් මේ මාරි විස්කෝතුව පැමිණියේ හුළං විස්කෝතු බෝතල සයිස් විශාල බෝතල වලය. විස්කෝතුවේ ප්‍රමාණයද විශාලය. කරවලද, දුංකොලද, සීනිද, හාල්මැස්සන්ද අතගාන මුදලාලි, වරින් වර බෝතලය ඇරීම නිසා අවසානයේ එන්නේ, පෙගුණු සහ පැහැදිලි සුවදක් හදුනා ගත නොහැකි, අප්‍රසන්න මාරිය.එබැවින් මාරි විස්කෝතුවද, මලගෙවල් වල අලියා බීම පෙට්ටියත් මිනීපෙට්ටියත් සමග බාන අනෙක් පෙට්ටිය වී තිබියදී, තීම් එක ළදරු වෙළදපල ඉලක්ක කරගනිමින්, භාණ්ඩයේ ගුණාත්මක භාවය මෙන්ම ස්වරූපයේද සුළු වෙනස්කමක් ඇති කිරීමෙන් සිය වෙළදපල පුලුල් කර ගැනීමට එකී ආයතනවලට හැකිවිය.

කොහොමද ටිකිරි මොලේ...

මේ මගින් දරුවන් ඉලක්ක කරගත් ඔවුහු, ග්‍රෑම් සියයේ ආකර්ශනීය සිගිති ඇසුරුමක් හදුනවා දුන්හ. එමෙන්ම චොකලට් මාරි වැනි විවිධ ප්‍රෙබ්ද හදුන්වා දුන්හ.මේ සියල්ල ආයතනයක් වෙනුවෙන් තීරණය කළ හැක්කේ දක්ෂ ප්‍රචාරණ ශිල්පියකුටය.

මහා පරිමාණ වෙළදාම් වලදී, දැනුම ඇති සමාගමක් මගින් මෙකී කටයුතු සිදු කරනු ලබයි. නමුත්, ප්‍රභේදන නොමැති සමජාතිය භාණ්ඩ විකුණන පදික හෝ කෘෂි වෙළදාමකදී ඉහත අප සදහන් කළ සියලු අවස්ථාවන්, සිය වචන මගින් හෝ කුඨ හෝ අහිංසක ප්‍රයෝග මගින් ජය ගන්නට ඇතැමුන් දක්වන දක්ෂතාවය පුදුමාකාරය. සිය ජීවිකාව වෙනුවෙන් සුළු වංචාවක් සිදු කළද, එයද ඔවුන් සිදු කරන්නේ සත්‍යවාදී බව ඉස්මතු වන උපායන් මගිනි. මෙය මීට වසර කිහිපයකට පෙර කොටුවේ සිදු වූවායයි කියන අපූරු සිදු වීමකි.

පිටකොටුවේ බෝගහ යට තබාගෙන කමිස වගයක් විකුණා තිබුණේ මෙසේය.

‘පිට නෑ...පිට නෑ...පිට නෑ... "ඉතා අඩු මිලට විකුණු මෙම ෂර්ට් දුර ගමන් යන මගියන් කොලර් සයිසය පමණක් බලා පැක් එක පිටින් රැගෙන ගෙදර ගියේ මහත් සතුටකින් වුව, ගොස් බලද්දි ඇත්තටම පිට පලුව නැතිලු.

මහනුවර කානිවල් එකකදී සිදුවූවායයි කියන තවත් අපූරු සිදුවීමකි. මාරකවල, භූත පාය වැනි විවිධ ප්‍රදර්ශන උපක්‍රම කානිවල් භූමිය තුල තිබියදී, ඉන් පිටත කුඩා කූඩාරමක් ගසාගත් මිනිසෙක් ඒ අසල සිට මෙසේ කෑ ගැසුවේලු.

ගෝනි එළුවා බලන්න රැපියලයි...//

ඉතින් මේ අමුතු සතා බලන්නට මිනිසුන් රුපියල රුපියල දී පෙල ගැහුනේලු. ප්‍රමාණවත් පරිදි සෙනග රැස් වූ පසු, අර පුද්ගලය සිදු කලේ ගෝනි කිහිපයක් රැගෙන බිම එලීමයි.

දැන් ඇතිද ගෝනි එලුවා බැලුව මහත්තයා...අවසානයේ ඔහු අසන්නේ ඔලොක්කුවය. බැරි වෙලාවත් කවුරුන් හෝ මෙයට උදැල්ලක් දැමුවහොත් ඔහු සිනාසී මෙසේ කියන්නේලු. ඕකෙ වරද තියෙන්නෙ මහත්තයො අපේ මව් භාෂාවෙ. මම එලුවා කිව්ව එක, එළුවා කියලා ඔහේලා ගත්තා. සංඥක කතාකරන්ට මම දන්නෙ නැහැනේ මහත්තයෝ...

වරක් අලුතින් මිනී පෙට්ටි සාප්පුවක් විවෘත කළ අයකු, ඒ සදහා සුදුසු තේමා පාඨයක් සොයමින් ලතැවුණේලු. අන්‍ය භාණ්ඩ සදහා මෙන් මේ සදහා තේමා පාඨයක් සොයා ගැනීම ලේසි පහසු කාරණාවක් නොවේ.දැන් වීම් ප්‍රචාරක ආයතන කිහිපයක වෑයම අසාර්ථක වූ පසු ඔහු තමාටම සිතුණු අදහසක් බෝඩ් ලෑල්ලක ලියා අලවා ගත්තේලූ.

දැක්කාම මැරෙන්න හිතෙන මිනී පෙට්ටි...

කොහොම වුණත් වර්තමානයේ මල් ශාලා කියනවා මිස, මිනී පෙට්ටි සාප්පු කියලා භාවිත කරන්නේ නැහැ.. ඉහත සිදුවීම් දෙක මා අසා ඇති ඒවා වන අතර, මෙය මා දුටුවේ බද්දේගම ඉරිදා පොලේදීය. එක්තරා එළවලු වෙළෙන්දෙක් සෙසු වෙළදන් පරයා පොල දෙවනත් කර මෙසේ කෑ ගැහුවේය..

වම්බටු..ගහල..පලාගන්න...මගේ...වම්බටු..ගහල...පලාගන්න..මගේ...//

කාන්තාවන් මුහුණ රතු කරගත්තද සුහදව ඔවුන් තමාකෙරේ රදවා ගැනීමට මෙම වෙලෙන්දා දක්ෂවිය.ඉතින් මුලින් පසුබා ගිය මිනිසුන් කෙමෙන් ඔහු වෙත රැස් වන්නට විය.එවිටම අනෙක් කොනෙන් ඇහුනේ මෙබන්දකි.

.
කාගෙත් බටු එකයි...ඒත් මගේ බඩු හොදායි// මිල අඩූයි//

උපේක්ෂා නුවන්ශ්‍රීනි